„Dwuznaczne jest wszystko prócz bieli.”

sobota, 27 sierpnia 2011

Elaine Risley jest malarką, która wraca po latach do Toronto na swoją retrospektywną wystawę, mającą odbyć się w klimatycznej galerii A-Wersje. Wraz z powrotem do miasta, w umyśle kobiety wracają obrazy z lat dzieciństwa. Powstaje szereg wspomnień, który nakładając się na doświadczenia Elanie jako dziecka i młodej kobiety, zyskuje uobecnienie i przedstawienie w obrazach powstałych na przestrzeni lat. Powroty do przeszłości stają się nierozerwalnym połączeniem osób trzech przyjaciółek, z których jedna – Cordelia – staje się epicentrum wydarzeń emocjonalnych i sumą doświadczeń malarki. Okrucieństwo, jakiego doświadczyła mała Elanie ze strony koleżanek, w późniejszym okresie przyniesie kobiecie nie tylko umiejętność zdystansowania się do świata i otaczających ją ludzi, lecz również sprawi, że wyjdzie ona z roli ofiary i wcieli w rolę oprawcy. Zmiana tych ról, stanie się niemalże naturalnym porządkiem rzeczy i tylko wrodzona łagodność i zdolność wyczuwania emocji ochronią ją przed dalszym odgrywaniem roli tej, która zniewala, więzi i kontroluje umysł innych ludzi.

Zło nie jest zarezerwowane tylko dla dorosłych.

Wychodząc z takiego założenia, rysuje się przed obserwatorem sytuacja, w której można dostrzec silny wpływ dzieciństwa i przeżyć, które są jego udziałem - są w nim zakorzenione, stanowią początek wszystkich emocji, które mają następować później. Cień, jaki rzucają, dotyka w życiu Elanie każdej sfery jej dorosłego życia. Oczekiwania, pragnienia, rozczarowania, a nawet odczuwalny ból, zostają utożsamione z doświadczeniami stykania się w dzieciństwie się z okrucieństwem osobowości Cordelii, a także jej zasadniczego wpływu, na kształtowanie się sposobu myślenia przyszłej malarki.

Powieść Margaret Atwood Kocie oko sama w sobie jest literackim obrazem sztuki współczesnej, w którym nakładają się na siebie odczucia i emocje dorosłej kobiety oraz małej dziewczynki, połączone ze sobą i przefiltrowane przez pamięć o doznawanym i okazywanym okrucieństwie.
Sytuacja, w której jedna osoba głęboko i silnie obejmuje drugą w pasie, tak aby dłoń tej obejmującej znalazła się na brzuchu obejmowanej, po czym następuje silne przyciąganie – w takiej chwili brakuje oddechu, a ruchy są zniewolone i skrępowane. Taki obraz stanowi intensywne połączenie z doświadczeniami Elaine. Po zwolnionym uścisku następuje stabilizacja oddechu i powrót do odzyskiwania własnej, już nie takiej jak kiedyś – nienaruszalnej – przestrzeni. Doświadczenie wpływa na odbiór rzeczywistości, na wrażenie, jakie on wywołuje i na emocje, jakie towarzyszą temu spotkaniu.

Kocie oko to talizman chroniący przed rzeczywistością. Talizman, który miał ochronić małą Elaine przed okrucieństwem, przed bólem, rozpaczą i rozczarowaniem. Ta szklana kulka straciła swoją moc z chwilą, w której dziewczyna zmienia przypisaną jej na początku przez autorkę rolę. Kiedy przestaje być ofiarą. Czarodziejską moc zyskują obrazy, które tworzy kobieta. Zaklinają rzeczywistość, rzucając zaklęcia prawdomówności i szczerości na wszystkich tych, którzy je oglądają, a wcześniej byli w jakiś sposób połączeni z Elaine.
Barwy odkrywają rzeczywistość, w której dwuznaczne jest wszystko, prócz bieli.

Margaret Atwood napisała Kocie oko w roku 1988. W roku 2000 otrzymała Nagrodę Bookera za powieść Ślepy zabójca. Już od wielu lat jest wymieniana jako jedna z najpoważniejszych kandydatek do literackiej Nagrody Nobla. W zeszłym roku Wydawnictwo Znak wydało ostatnią powieść pisarki, zatytułowaną Rok Potopu.

Prześlij komentarz